In heel veel zakelijke teksten, brieven en e-mails zie ik dat u en je door elkaar worden gebruikt. Ik geef altijd als dringend advies aan mensen om daarin een keuze te maken en daar consequent aan vast te houden. Maar welke van de twee is nu eigenlijk beter?
Als je met mensen over dit onderwerp praat, merk je een duidelijke generatiekloof. De grens, zo is mijn ervaring, ligt ongeveer bij een jaartje of 35. Jongere mensen vinden het heel normaal om je te gebruiken in zakelijke teksten, de iets ouderen snappen daar niets van en kiezen voor u.
Zelf zit ik precies bovenop die grens. Dat komt dus goed uit voor deze blog.
Boos door tutoyeren
Ik hoor steeds vaker van met name oudere mensen dat het ze irriteert dat ze door hun bank of telefoonmaatschappij met je worden aangesproken in een brief. Ik ken zelfs iemand die consequent brieven verscheurt waarin hij getutoyeerd wordt. Het gebruik van u is daarom altijd de veilige keuze. Want omgekeerd zal het niet vaak voorkomen dat iemand daar boos over wordt.
Toch is het niet voor niets dat veel bedrijven (en het lijken er steeds meer te worden) voor je kiezen. U schept een afstand, en dat wil je als bedrijf meestal niet. Het komt formeel en deftig over. Ik merk zelf ook dat het niet lekker leest wanneer er te veel u in mijn teksten zit.
Bovendien: mensen zullen zich dan wel niet bewust op hun tenen getrapt voelen, in hun onderbewustzijn zullen ze misschien wel denken dat een bedrijf dat voor u kiest niet bij hen past.
Stel jezelf vragen
Er is dus geen gemakkelijk antwoord op de vraag te geven. Maar hoe kun je toch een keuze maken?
Stel jezelf een aantal vragen. Wat voor bedrijf ben je en wat wil je uitstralen? Ben je snel en hip? Heb je een Instagram-account en ben je grappig op Twitter? Heb je een felgekleurd logo en een scherpzinnige slogan? Daar past je goed bij. Herken je jezelf helemaal niet in dat beeld, dan ligt u waarschijnlijk meer voor de hand.
Hokjesdenken
Maar… de voorkeur van de zender is natuurlijk minder belangrijk dan de vraag hoe de ontvanger aangesproken wil worden. Het gaat om je doelgroep. Hopelijk ken je die. Mik je op bedrijven of op consumenten? Als het bedrijven zijn: is je modale klant of gewenste klant eerder een doorgewinterde directeur in een zwart pak of een jonge zelfstandige die een capuchontrui draagt? En als het consumenten zijn: wat is hun gemiddelde leeftijd? En hun opleidingsniveau?
Het is misschien heel erg hokjesdenken, maar daar ontkom je niet aan. Je kunt het met een algemene tekst nooit iedereen naar de zin maken. Je moet proberen in te schatten wat de meerderheid het meest aanspreekt.
Wees consequent
Maar het belangrijkste, wat je ook kiest: wees consequent, in ieder geval binnen één en dezelfde tekst. Inconsequent zijn komt zwak over. Je wilt als bedrijf niet uitstralen dat je geen koers kunt houden.
Zelf heb ik deze keuze gemaakt: op mijn website en in algemene mails en brieven gebruik ik u. In blogs zoals deze, die een lossere stijl hebben en die ook op social media en andere websites verschijnen, was je onvermijdelijk om de tekst niet te afstandelijk te maken.
Je kunt er ook voor kiezen om helemaal consequent te zijn en in al je communicatie dezelfde vorm te gebruiken. Toch blijkt dat in de praktijk niet altijd te werken. Verschillende soorten teksten vragen om een andere schrijfstijl en daar kan best een andere aanspreekvorm bij passen.
En bij een e-mail of een brief die rechtstreeks aan een persoon is gericht maak je natuurlijk sowieso een losse keuze. Dat prinses Beatrix een andere manier van aanspreken vraagt dan Enzo Knol zal iedereen begrijpen.
Verrassend weetje
Tot slot nog een verrassend weetje: u-zeggen is veel jonger in gebruik dan jijen en jouwen. In het Romeinse Rijk werden zelfs keizers lange tijd door iedereen in het Latijn getutoyeerd. Daarmee heb je in ieder geval een argument op zak wanneer iemand zich beledigd voelt na een tekst met je.
Reactie schrijven